P. Ramlee adalah seniman Melayu yang dikenali sebagai Seniman Agung. Beliau bukan sahaja terkenal dan diterima di negara kelahirannya iaitu Malaysia (sebelum 1969 dipanggil Persekutuan Tanah Melayu dan Malaya) bahkan dianggap sebagai seniman Nusantara. Filem-filemnya mendapat tempat di hati rakyat Malaysia, Indonesia dan seluruh kepulauan Melayu. Lagu-lagunya menjadi nyanyian segenap lapisan masyarakat di seluruh Nusantara, dari pelbagai peringkat usia. Boleh dikatakan P.Ramlee adalah tali pengikat perasaan seluruh warga Nusantara. Misalnya seorang lelaki berusia empat puluh dan seorang anak muda di Kedah melagukan Dendang Perantau bila terkenangkan kampung halaman dan pada hari raya.
Dengan kedudukan ini P Ramlee dikatakan telah mencapai tempat yang penting dalam sejarah perkembangan filem Melayu. Adil Johan, 2018, ms.4 menulis bahawa P.Ramlee. merupakan seorang pelakon, penyanyi, pengarah filem dan penggubah lagu yang meninggalkan impak besar kepada pembinaan identiti budaya Malaysia dan Singapura Filem-filemnya masih ditayangkan di televisyen, lagu-lagunya masih diperdengarkan di stesen radio dan karya-karyanya boleh diakses di beberapa laman sesawang, termasuk Youtube. Karya-karyanya diapresiasi melalui pelbagai bentuk intepretasi dan gubahan semula. Enfiniti Production misalnya telah mementaskan P.Ramlee: The Musical, sebuah pementasan bersifat biografi dengan stail Broadway pada skala yang besar pada tahun 2007. Pementasan ini mendapat sambutan yang meriah, malah mendapat perhatian penaja-penaja korporat dan dipentaskan semula beberapa kali.
Dengan kedudukan ini P Ramlee dikatakan telah mencapai tempat yang penting dalam sejarah perkembangan filem Melayu. Adil Johan, 2018, ms.4 menulis bahawa P.Ramlee. merupakan seorang pelakon, penyanyi, pengarah filem dan penggubah lagu yang meninggalkan impak besar kepada pembinaan identiti budaya Malaysia dan Singapura Filem-filemnya masih ditayangkan di televisyen, lagu-lagunya masih diperdengarkan di stesen radio dan karya-karyanya boleh diakses di beberapa laman sesawang, termasuk Youtube. Karya-karyanya diapresiasi melalui pelbagai bentuk intepretasi dan gubahan semula. Enfiniti Production misalnya telah mementaskan P.Ramlee: The Musical, sebuah pementasan bersifat biografi dengan stail Broadway pada skala yang besar pada tahun 2007. Pementasan ini mendapat sambutan yang meriah, malah mendapat perhatian penaja-penaja korporat dan dipentaskan semula beberapa kali.
Pada
tahun 2015 pula, Perdana Menteri ke-6 mengumumkan bahawa Akademi Seni Budaya
dan Warisan Kebangsaan (ASWARA) akan dinaikkan ke taraf universiti dan ditukar
namanya ke Universiti P.Ramlee. Sempena sambutan kemerdekaan Malaysia yang
ke-62, rantaian panggung wayang Tanjung Golden Village telah menayangkan semula
filem-filem P.Ramlee di panggung mereka yang terpilih dalam promosi Gemilang
Vibes. Hal ini bertujuan mengembalikan nostalgia menonton karya-karya
seniman agung ini di layar besar. Di Malaysia, sememangnya seniman ini telah
mencapai tahap ikon dan tidak dapat dipisahkan dari kehidupan masyarakat.Sumbangannya
diiktiraf tidak sahaja kepada dunia perfileman malah kepada masyarakat dan budaya
bangsanya. Karya-karya beliau sewajarnya diterokai untuk mendalami mesej dan
pemikirannya. Sumbangannya patut dinilai dan dikupas secara ilmiah dan
objektif. Kajian terperinci wajarlah dijalankan untuk melihat sejauh mana
peranan, sumbangan dan pengaruh pemikirannya terhadap dunia perfileman dan
kesannya terhadap masyarakat.
Skrip filem yang dihasilkan oleh P.
Ramlee boleh dianggap satu produk budaya unggul yang memberi pengaruh besar
kepada masyarakat Malaysia. Produk budaya unggul dapat dihuraikan sebagai satu
produk yang bukan bersifat hiburan semata-mata. Sebaliknya produk budaya
seperti ini mempunyai nilai-nilai yang dapat menambahbaik sesebuah masyarakat
melalui mesej-mesej dan pemikiran-pemikiran baru, seperti yang ditunjukkan
melalui skrip filem P. Ramlee. Walau bagaimanapun, sehingga kini, kebanyakan
tulisan yang dihasilkan mengenai tokoh ini lebih bersifat kenangan yang
berunsur sentimental dan nostalgia, atau ulasan-ulasan yang popular.
Nilai-nilai pengajaran, pemikiran dan kritikan sosial dalam karya-karya
Allahyarham masih banyak yang belum dirungkai.
Tidak dinafikan terdapat banyak kertas kerja, buku, simposium dan
seminar yang mengkaji ketokohan, bakat dan nilai-nilai seni yang ditonjolkan
oleh Allahyarham, namun sayangnya tidak ramai pula yang mahu tampil ke depan
bagi menyebarluaskannya kepada masyarakat.
Terdapat
banyak tulisan yang berupa sanjungan terhadap ketokohan beliau dalam dunia
filem dan muzik. Kebanyakannya menganggap P. Ramlee adalah tokoh paling penting
dalam perfileman Melayu. Beliau dikatakan memiliki bakat yang masih belum boleh
ditandingi oleh sesiapa pun. Misalnya, beliau dianggap sebagai lagenda yang
tidak dapat dicariganti seperti yang dinyatakan di dalam lagu “Lagenda”
nyanyian Sheila Majid (1990, EMI Malaysia).
P. Ramlee telah mendapat pengiktirafan negara dengan pengurniaan gelaran
Tan Sri (1990) dan pingat kebesaran Ahli Mangku Negara (1963). Persatuan
SENIMAN mengurniakan kepada beliau gelaran Seniman Agung (1978) dan Universiti
Malaya mengurniakan ijazah Kehormat Doktor Seni Persembahan (2005).
Tidak ada seorang pengarah filem
Melayu setakat ini yang watak-watak ataupun dialog dari filem mereka yang
mencapai status ikonik sebagaimana P. Ramlee. Watak-watak dan dialog dari filem
beliau banyak yang dirujuk atau dipetik untuk menggambarkan situasi atau
fenomena tertentu dalam masyarakat. Sebagai contoh, orang yang kedekut digelar
Haji Bakhil berdasarkan watak ‘Haji Bakhil’ dari filem Labu Labi. Jika ada pemuzik yang bermain saksofon,
pemuzik tersebut akan popular dengan panggilan Kassim Selamat, berdasarkan
watak dari filem Ibu Mertuaku. Menurut Syed Khairuddin Aljunied, ada
beberapa ungkapan dialog daripada filem P.Ramlee telah masuk ke dalam Bahasa Melayu sebagai
peribahasa atau kata bidalan baharu (2005). Sjafrial Ariffin, seorang pengkaji
dari Indonesia pula menyatakan
‘’Namun
tetap pada muzik-muzik dan filem-filem mereka terdapat warna semenanjung yang
tidak dapat saya kukuhkan; khas Melayu atau khas P.Ramlee. Atau siapa tahu
dalam hal ini sudah ada kesepakatan bahawa khas Melayu adalah seperti yang
dibuat dan dipelopori oleh P.Ramlee’’ (2003, ms.276).
Tidak
keterlaluan jika dikatakan P. Ramlee itu filem Melayu (Malaysia) dan filem
Melayu itulah P. Ramlee. Oleh yang
demikian, sudah sepatutnya karya-karya beliau diterokai untuk mendalami
pemikiran yang terdapat di dalamnya. Sumbangannya patut dinilai dan dikupas
secara ilmiah dan objektif. Filem P. Ramlee boleh dianggap satu produk budaya
unggul yang memberi pengaruh besar kepada masyarakat Malaysia. Dalam konteks
kajian ini, skrip filem adalah juga sebahagian daripada bahan sastera yang
menjadi wadah bangsa Melayu.
Sumber utama: Syarahan umum oleh Raihani Mohd Saaid (mantan Pensyarah Aswara), "Mengenali Pemikiran Seni Tan Sri P.Ramlee" di Galeri Seni Shah Alam, 28 November 2018
No comments:
Post a Comment