Zurinah
Hassan ialah Sasterawan Negara Malaysia yang ke 13 dan sasterawan wanita
pertama yang dianugerahi gelaran tersebut.
Selain itu beliau menerima Hadiah Penulisan Asia Tenggara (SEA Write
Award ) pada 2004 dan Hadiah Puisi Sunthorn Phu (Hadiah Puisi Negara ASEAN)
pada 2013. Zurinah menulis dalam pelbagai genre dan hingga kini menghasilkan
kumpulan puisi, kumpulan cerpen, novel, kajian sastera dan memoir. Walaupun
lebih dikenali sebagai Penyair, Zurinah juga pernah memenangi Hadiah Sastera
Perdana, Hadiah Sastera Utusan, Hadiah Buku Perpustakaan Negara untuk cerpen
dan memoir. Karyanya telah diterjemahkan
ke beberapa bahasa, misalnya bukunya Menghadap ke Pelabuhan telah terbit dengan
terjemahan Bahasa Inggeris, Bahasa Spanish, Bahasa Russia dan Peranchis.
Zurinah
Hassan dilahirkan pada 13 Jun 1949 di Alor Setar, Kedah, mendapat pendidikan
awal di sekolah Melayu Tikam Batu, Sekolah Convent Sungai Petani dan Sekolah
Sultanah Asma Alor Setar sebelum melanjutkan pelajaran di Universiti Sains
Malaysia, Pulau Pinang. Beliau pernah berkhidmat sebagai Pegawai Kanan
Penerangan, menjadi tenaga Pengajar di Universiti Malaya dan Universiti Sains
Malaysia selain Karyawan Tamu di Universiti Kebangsaan Malaysia. Zurinah
memperolehi ijazah Sarjana dari UPM dan Ph.D dari Universiti Malaya. Beliau
dianugerahi Bintang Kebesaran Darjah Setia Diraja Kedah pada 2013.
Nama : ZURINAH BINTI HASSAN
Gelaran : SN Datuk Dr.
Tarikh Lahir : 13
Jun 1949
Tempat : Bakar Bata, Alor Setar, Kedah
Alamat Tetap : No.2, Jalan
Pinggir, 8/1L, Seksyen 8,
40000
Shah Alam, Selangor.
E-mel : zurinahhassan@gmail.com
Blog : Interprestasi/ On Malaysian
Literature
PENDIDIKAN
ii.
Menyambung pendidikan rendah di Sekolah Inggeris Sungai
Layar – Special Malay Class (1961-1963)
iii.
Memasuki sekolah menengah di Sekolah Convent Sungai
Petani (1964-1966)
iv.
Meneruskan pendidikan menengah di Sekolah Menengah
Sultanah Asma, Alor Setar (1967-1970)
v.
Melanjutkan pelajaran ke Universiti Pulau Pinang
(sekarang Universiti Sains Malaysia) dan mendapat Ijazah Sarjana Muda Sastera
(Kemanusiaan) pada tahun 1974 (1971-1974)
vi. Melanjutkan pelajaran ke peringkat Sarjana di Universiti
Putra Malaysia dan mendapat Ijazah
Sarjana pada tahun 2001 (1998-2001)
vii. Menyambung pelajaran ke peringkat kedoktoran di
Universiti Malaya dan berjayamemperoleh Ijazah Doktor Falsafah pada tahun 2008
(?-2008).
KERJAYA
i.
Pegawai Penerangan di Jabatan Penerangan, Kementerian
Penerangan Malaysia
ii.
Ketua Cawangan Pengurusan Maklumat, Kementerian
Penerangan Malaysia
iii.
Karyawan Tamu di Institut Tamadun dan Alam Melayu, UKM
iv.
Pakar Perunding di Akademi Pengajian Melayu, UM
BUKU
KUMPULAN PUISI
1974. Sesayup Jalan. Pulau Pinang: Biro
Penerbitan USM.
1977. Di Sini Tiada Perhentian.Kuala Lumpur:
Pewarna.
1985 Keberangkatan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
1988 Kuala Lumpur and Other Places. ?:
Pencetakan Al-Huda.
1994 Pujangga Tidak Bernama. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2004 Pesanan dari Gunung Ledang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2005 Salasilah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2000. Nota Waktu (antologi puisi bersama Limm Swee Tin). Kuala Lumpur: Citra
Publishing Sdn. Bhd.
2010. Menghadap ke Pelabuhan/Facing the Harbour.
Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku Malaysia.
2014 Cerita dalam Cerita. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku
Malaysia.
KUMPULAN CERPEN
1989. Meneruskan Perjalanan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2004. Menjelang
Pemilihan. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
NOVEL
1991. Hatimu Aishah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
BUKU KAJIAN/ESEI
DAN KRITIKAN
1994. Sembilan Cabaran Wawasan 2020. Shah Alam: Pewarna.
1996. Sasterawan Negara Usman Awang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
2003. Memoir
Zurinah Hassan Menjejak Puisi.
Bangi: Penerbit UKM.
2010. Unsur
Alam dalam Puisi Melayu. Bangi:
Penerbit UKM.
2011. Puisi
Melayu Tradisional-Pantun, Syair, Gurindam, Seloka. ?: Pekan Ilmu.
2013. Catatan Perjalanan Seni Zurinah Hassan. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku Malaysia.
BUKU TERJEMAHAN
2012. Menghadap ke Pelabuhan/Frente el Puerto. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku
Malaysia. (antologi puisi dengan terjemahan bahasa Spanish)
2013. Menghadap ke Pelabuhan. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku
Malaysia. (antologi puisi dengan terjemahan bahasa Rusia)
2014. Menghadap ke Pelabuhan/ ‘Minato ni Tachimukatte’. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku
Malaysia. (antologi puisi dengan terjemahan bahasa Jepun)
2015. Menghadap ke Pelabuhan/En Regardant le Port. Kuala Lumpur: Institut Terjemahan dan Buku
Malaysia. (antologi puisi dengan terjemahan bahasa Perancis) Lharmattan Paris
dan ITBM Malaysia.
BEBERAPA TULISAN TENTANG KARYA ZURINAH HASSAN
1. Muhamad Fadzil Yusoff. Kosmologi Dalam Puisi-puisi
Zurinah Hassan. Tesis PhD. Universiti
Putera Malaysia. 2012.
2. Ahmad Kamal Abdullah.
Zurinah Hassan: Jaring dan Siklus Kepenyairannya dalam Ahmad Kamal
Abdullah (peny.) GEJALA: Esei dan
Kritikan Puisi Melayu Moden 1955-1986.
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1989.
3. Shafie Abu Bakar.
“Zurinah Hassan” dalam Jambak 2.
Ahmad Kamal Abdullah (peny.). Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1993.
4. Susilawati Kamaruzzaman.
“Zurinah Hassan, Zaihasta, Siti Zainon Ismail” dalam Kesusasteraan Melayu Moden 1970-1979.
Penyusun Siti Aisah Murad. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka, 2010.
5. Membunga@Siti Meriam Yaacob. “Sajak ‘Salam Perempuan dari
Penjara’ dan ‘Suara Wanita’”. Perisa, Jurnal Puisi Melayu. Jilid 12.2004: 88-91.
6. Lim Swee Tin. “Zurinah Hassan: Kebersahajaan dan Kesederhanaan
yang Mengasyikkan”. Dewan Sastera. Disember 2004: 17-20.
7. Nor Hashimah Haji Jalaludin. “Kepenyairan Zurinah Hassan
Ditinjau dari Sudut Stilistik”. Dewan
Bahasa. Ogos 1985: 579-591.
8. Rahman Shaari. “Sajak-sajak Konfesional Zurinah Hassan”. Dewan Sastera. Disember 2004: 27-29.
9. Ramli Isin. “Kepenyairan Zurinah Hassan yang Tidak Pernah
Putus dan Surut”. Dewan Sastera. Disember 2004: 12-15.
10. S. Jaafar.
“Zurinah Hassan Melulis Itu Satu Tanggungjawab”. Dewan
Sastera. Julai 1986: 18-21.
11. Selina S.F. Lee.
“Unsur Prosa Dalam Puisi-Puisi Manusia dan Wanita Melayu”. Dewan
Sastera. Mac 2000: 22-24.
12. Siti Zainon Ismail.
“Zurinah Hassan Mengangkat Isu Manusia dan Wanita Melayu”. Dewan Sastera. Disember 2004: 21-26.
13. A. Rahman Napiah.
“Unsur Alam Dalam Puisi Melayu Moden Karya Zurinah Hassan” kertas kerja yang dibentangkan dalam Bersama Tokoh Penulis Tanah Air, Zurinah
Hassan, anjuran Pusat Pengajian Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu
di Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
pada 23 November 2011.
14. Arbak Othman.
“Idealisme Budaya dan Jati Diri Bangsa yang Tercalar dalam Puisi Zurinah
Hassan dalam Kumpulan Salasilah”
kertas kerja yang dibentangkan dalam Bersama
Tokoh Penulis Tanah Air, Zurinah Hassan, anjuran Pusat Pengajian Bahasa,
Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu di Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan,
Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi pada 23 November 2011.
15. Hamzah Hamdani.
“Menjejak Puisi dan Memoir Zurinah Hassan” kertas kerja yang dibentangkan dalam Bersama Tokoh Penulis Tanah Air, Zurinah
Hassan, anjuran Pusat Pengajian Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu
di Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
pada 23 November 2011.
16. Kamariah Kamarudin.
“Perutusan Muhasabah” dalam Kumpulan Cerpen Menjelang Pemilihan”. Kertas
kerja yang dibentangkan dalam Bersama
Tokoh Penulis Tanah Air, Zurinah Hassan, anjuran Pusat Pengajian Bahasa,
Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu di Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan,
Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi pada 23 November 2011.
17. Muhammad Haji Salleh.
“Bahawa Aku Pernah Hidup: Zurinah
Hassan Sebagai Pentafsir Waktu dan Peristiwa” dalam Seminar Kefahaman Budaya ke
VIII. Anjuran bersama Dewan Bahasa dan
Pustaka Wilayah Utara dan Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Pembangunan Pelajar
Universiti Sains Malaysia. Dikelolakan
oleh Persatuan Sastera USM pada 18 Disember 2004.
18. Rosnah Alias.
Diri, Keluarga dan Masyarakat Dalam Puisi-puisi Zurinah Hassan. Latihan Ilmiah. Ijazah Sarjana Muda, Fakulti Sains
Kemasyarakatan dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, 1989.
19. Shabariah Mohamad Zakwan.
Falsafah Waktu Dalam Puisi-puisi Karya Zurinah Hassan. Latihan Ilmiah, Universiti Malaya, 1989.
20. Samsina Ab Rahman, Muhamad Fadzil Yusoff. “Pemaknaan Kosmologi Biotik dalam Kumpulan
Puisi Salasilah karya Zurinah Hassan
dari Perspektif Teori Pengkaedahan Melayu”, Persidangan Kebangsaan Alam dalam
Kesusasteraan, 16-17 Julai 2010, Universiti Sains Malaysia.
21. Samsina Ab Rahman, Muhamad Fadzil Yusoff. “Kosmologi Biotik Alam Fauna dalam
Puisi-puisi Zurinah Hassan Menerusi Perspektif Teori Pengkaedahan Melayu”,
dalam Kelestarian Bahasa:Satu Rumpun Satu Ikatan. Penerbit UPM.2011
PETIKAN UCAPAN/KERTASKERJA
Puisi Melayu Tradisional khasnya yang disebarkan melalui lagu-lagu atau nyanyian telah berperanan untuk menyampaikan nasihat dan panduan hidup bagi mempengaruhi minda dan membina keperibadian bangsa. Usaha hendaklah dijalankan untuk membanyakkan rakaman lagu-lagu rakyat yang berisi pantun-pantun nasihat. Di sana sini masih ada pengamal pengamal Puisi Melayu Tradisional yang patut disokong dan diberikan tunjangan untuk meneruskan kegiatan mereka. Seperti yang difahami, sesebuah university sedia mengeluarkan dana untuk kerja-kerja penyelidikan termasuk ke atas lagu-lagu rakyat dan PMT yang masih bertaburan demi mengumpul khazanah budaya. Usaha untuk menyelamatkan khazanah budaya ini sepatutnya diiringi dengan menyediakan peruntukan untuk memberi tunjangan kepada para pengamal agar mereka dapat menjalankan kegiatan.
Kertaskerja Hari Puisi Nasional, PERANAN PUISI DALAM PEMBENTUKAN JATIDIRI BANGSA . Kertaskerja Hari Puisi Nasional, Pulau Pinang.10 Mei 2013
Apakah pentingnya sastera di dalam era dunia tanpa sempadan ini? Sastera kita adalah budaya kita. Itulah jati diri dan akar bangsa. Ketika terlalu leka membina dan mengejar kebendaan, kita lupa sekettika kepada akar bangsa ini. Akibatnya, anak-anak menjadi pohon-pohon yang tidak berakar. Maka mudahlah ditumbangkan oleh angin yang lalu.
Memoir Zurinah Hassan Menjejak Puisi, Penerbit UKM, Bangi 2003:275
Sebuah puisi sebagai sebuah karya kreatif membawa pemikiran dan perasaan pengarang yang teradun dalam media bahasa.. Insya Allah selagi dipinjamkanNys kesihatan dan daya kreativiti, saya akan terus berpuisi dengan pegangan sebagai karya kreatif puisi harus membawa unsur posittif, menyampaikan pemikiran yang meninggikan martabat kemanusiaan.
Parakata Untuk Kumpulan Puisi Ceerita Dalam Cerita, Itbm 2014,
Penggunaan unsur alam memperlihatkan bahawa kreativiti penyair Melayu dipengaruhi oleh agama Islam. Dalam aspek ini penyair melihat alam fizikal yang dapat dilihatt, didengar, disentuh, dan dirasai melalui pancaindera manusia sebagai tanda kebesaran Allah. Hal ini adalah selaras dengan peringatan yang banyak terdapat di dalam kitab suci Al-Quran.
Unsur Alam Dalam Puisi Melayu Moden, Ukn Bangi:2010: 1113.